De tweede Watertoren

De tweede Leeuwarder toren, die 1.015 kubieke meter water zou moeten bevatten kwam met zijn forse gedaante — 35 meter hoog bij een omtrek van 56 meter — in 1925 aan de Groningerstraatweg te staan.
De toren is achtzijdig, doch de terugspringende en van staande vensters voorziene muurvlakken zijn even breed als de lisenen (klik op bijgaande schets voor een toelichting op de gebruikte vaktermen), waarmee een zestienzijdig bouwwerk met een stoer uiterlijk is ontstaan. De lisenen lopen ononderbroken door tot de “betonnen hoed”, die de toren afdekt. Ter plaatse van het reservoir, op een hoogte van ca. 20 meter, is de schacht uitkragend. De muurvlakken van de schacht liggen dieper dan die rond het reservoir. De overgang geschiedde met een in vier geledingen, uitkragende, betonnen dorpels.
De onder- en bovenkanten van het reservoir bezaten, evenals de watertoren van Franeker, vierkante venstertjes en in de zijden van de schacht waren verticale vensters in glas in lood aangebracht.
Deze toren was het gezamenlijk ontwerp van de N.V. Bredasche Beton Mij. (voorheen H. Vriends Breda) en de technische afdeling van N.V. Intercommunale Waterleiding Gebied Leeuwarden (N.V. I.W.G.L.).

Verbouwing in 1973

In het najaar van 1973 werd de toren, die jarenlang begroeid was geweest met klimop, voorzien van een laag spuitbeton. Alle ramen werden gedicht en ter hoogte van de uitkragingen, die tot afschuiningen werden teruggebracht, kregen de muurvlakken gepaarde patrijspoorten. De “lisenen” (steunberen) ontvingen een donkere, de muurvlakken een lichte kleur, waardoor de constructieve delen zichtbaar werden gescheiden.

“Watertoren en waterlanders?”

Op een ledenvergadering van onze VVE in 2016 vertelde Theo Douma hoe hij het voor elkaar kreeg om de Watertoren voor Hfl 1,= te kopen van N.V. Waterleiding Friesland op 26 juni 1997. De titel van zijn toespraak was: “Watertoren en waterlanders?”
Toen in 1972 de andere Leeuwarder Watertoren, die aan het Zuiderplein stond, werd gesloopt zwoer Douma bij zichzelf de dure eed: dat mag met de Watertoren aan de Groningerstraatweg nooit gebeuren!
Hij was in die tijd uitbater van de “Koperen Tuin” en het “Stadhouderlijk Hof” en ontving daar regelmatig belangrijke gasten uit bedrijfsleven en Gemeente. Zo ontstond een goede verstandhouding met de pas aangetreden burgemeester van Leeuwarden, Hayo Apotheker, o.a. voorzitter van het bestuur van de “NV Waterleiding Friesland”. Hem vertelde Douma dat hij de Watertoren graag wilde kopen. “Wat wil je er voor betalen?” “Eén gulden…”
U zult Apothekers verbaasde blik begrijpen. Maar het ongelofelijke gebeurde: Apotheker stelde het toch aan de orde en het lukte! Maar dat is nog niet alles. Want toen Douma die toezegging had stelde hij nog een voorwaarde: zodra ik aantoon dat Hfl 400.000 in de renovatie is geïnvesteerd verlang ik van het Waterleidingbedrijf een subsidie van Hfl 75.000. Douma: opnieuw werd ik aangekeken op een manier waar uit sprak: wat een vreselijke man… Maar, ook dat lukte. In het koopcontract staat: voor achterstallig onderhoud. Ook staat daar in dat de nieuwe bestemming een appartementencomplex moet zijn. Voor dit project werd de werkmaatschappij “BV De Mooie Dingen” opgericht.
Toen Douma de alleerste keer in de Watertoren kwam was de enige "versiering" die hij aantrof bijgaande tekening van het waterreservoir en de leidingen. Deze tekening werd onze voorzitter nu, bijna als een relikwie, plechtig overhandigd.
Hierna brak voor Douma een turbulente tijd aan met, uiteindelijk, een verrassende wending: Douma kreeg een heel aantrekkelijk bod op de helft van de aandelen van dit project dat hij aannam. Toen, wat later, hetzelfde bod werd gedaan op de andere helft van de aandelen ging hij ook daarmee akkoord…
Waarom is er in de titel van de toespraak dan sprake van “waterlanders”? Lucratiever handel is toch niet denkbaar? Een Watertoren kopen voor één gulden en zonder nog een cent geïnvesteerd te hebben weer verkopen voor meerdere tonnen!
Tot op de dag van vandaag heeft Douma spijt dat hij bij de verkoop niet geregeld heeft dat hijzelf de bewoner werd van de bovenste verdieping van onze toren. Hij: “het mooiste plekje van heel Leeuwarden”.

Van Watertoren naar Appartementencomplex

In 2001/2002 vond een grondige verbouwing plaats door Ten Tije Bouw uit Hengelo. De architecten Draisma en Wolthekker hebben de toren een slanker aanzicht gegeven door haar ca. 10 meter hoger te maken en te voorzien van een zinken, spitsvormig, dak. In de toren werden 9 luxe appartementen aangebracht met op parterre een kantoor. De 16-kantige toren, “Aquastate”, is een beeldbepalend stadsmonument en is gelegen vlak bij de recreatiegebieden “De Dokkumer Ee”, en “De Groene Ster” en aan het “Vrijheidsplein” met diverse uitvalswegen (zie plattegrond). Dichtbij is een groot winkelcentrum (aan het Cambuurplein) en vlak voor de toren is een bushalte. Deze tot Appartementencomplex omgetoverde Watertoren biedt de bewoners, naast woongenot, veiligheid en comfort, een fantastisch, panoramisch uitzicht over de stad.

 Voor bovenstaande informatie is geput uit:
“Watertorens in Friesland” Peter Karstkarel; uitgegeven in 1980, De Tille, Leeuwarden (ISBN 90 70010 90 9)
“Putten uit het verleden”, drs. Ria Efdée, uitgegeven door nv Waterleiding Friesland in 1988 (ISBN 90 9002337-2)
De recente informatie is van onze voormalige medebewoner, ing. J.W. de Jong. Hij heeft ook de nogal technische tekst aangepast en geïllustreerd met een schets.